ภาวะหัวใจเต้นผิดปกติ หัวใจเต้นผิดจังหวะคือการที่หัวใจมีอัตราการเต้นเร็วหรือช้ากว่าปกติ ไม่เหมาะสมกับสภาพของร่างกายในขณะนั้น ซึ่งอาจมีจังหวะการเต้นที่ผิดปกติร่วมด้วยหัวใจเต้นผิดปกติ อาจเป็นความผิดปกติในอัตราการเต้นของหัวใจ เช่น เต้นเร็วเกินไปหรือช้าเกินไปหรืออาจเป็นความผิดปกติของจังหวะการเต้นของหัวใจก็ได้
อย่างไรถึงจะเรียกว่าหัวใจเต้นผิดจังหวะ?
โดยปกติดอัตราการเต้นของหัวใจจะอยู่ที่ 60-100 ครั้ง/นาที
- หากอัตราการเต้นของหัวใจต่ำกว่า 60 ครั้ง/นาที = หัวใจเต้นผิดจังหวะที่มีอัตราการเต้นของหัวใจช้าผิดปกติ
- หากมีอัตราการเต้นของหัวใจมากกว่า 100 ครั้ง/นาที = หัวใจเต้นผิดจังหวะที่มีอัตราการเต้นของหัวใจเร็วผิดปกติ
ภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะจะมีอาการอย่างไร?
- อาการหัวใจเต้นช้าผิดปกติ จะมีอาการมึนงง ใจหวิว วูบ ความดันโลหิตต่ำ หากเป็นหนักอาจจะเป็นลมหมดสติ ในรายที่ อาการไม่มากอาจมีเพียงอาการอ่อนเพลียและเหนื่อยง่าย
- อาการหัวใจเต้นเร็วผิดปกติ หากเป็นเพียงเล็กน้อยจะมีอาการเหนื่อยง่ายและหัวใจเต้นเร็วเท่านั้น แต่หากเป็นหนักจะมีการอาการ เจ็บหน้าอก หน้ามืด ความดันโลหิตต่ำ หัวใจวายและอาจเสียชีวิตโดยเฉียบพลัน
อะไรคือสาเหตุของการเกิดภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะ?
- กรรมพันธุ์ ซึ่งเป็นเป็นความผิดปกติของวงจรไฟฟ้าหัวใจตั้งแต่กำเนิด
- การเสื่อมสภาพของระบบไฟฟ้าหัวใจ มักเกิดในผู้สูงอายุ และเป็นสาเหตุทำให้เกิดภาวะหัวใจเต้นช้ากว่าปกติ
- โรคบางชนิด โรคบางชนิดส่งผลให้เกิดการเต้นผิดจังหวะเช่น โรคเส้นเลือดหัวใจตีบ โรคความดันโลหิตสูง โรคไขมันในเส้นเลือดสูง โรคเบาหวาน และ ผู้ที่มีภาวะต่อมไทรอยด์ทำงานผิดปกติ
- ยาและสารเสพติดบางชนิด การกินยาบางชนิดอาจส่งผลให้เกิดโรคหัวใจเต้นผิดจังหวะได้ เช่น ยารักษาโรคหวัด ยาขยายหลอดลม ยาที่ออกฤทธิ์กระตุ้นหัวใจ
- ความเครียดและคามวิตกกังวล
การวินิจฉัยภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะ
- ซักประวัติผู้ป่วยอย่างละเอียด
- ทำโดยการตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจที่เรียกว่า ECG หรือ Electrocardiogram ในขณะที่มีอาการ
- การตรวจคลื่นหัวใจแบบพกติดตัวตลอด 24 ชั่วโมง ที่เรียกว่า Holter Monitoring ซึ่งจะเป็นการตรวจและวัดอัตราการเต้นของหัวใจตลอดเวลา หากมีอาการผิดปกติจะได้รีบเข้ารักษาได้ทันที
- การตรวจสมรรถภาพหัวใจขณะที่ผู้ป่วยออกกำลังกาย (exercise stress test; EST)
- การตรวจคลื่นเสียงสะท้อนความถี่สูง (echocardiogram)
- การตรวจระบบการนำไฟฟ้าภายในหัวใจ (cardiac electrophysiology study)
ภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะมีอันตรายร้ายแรงหรือไม่?
ภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะบางชนิดเป็นภาวะฉุกเฉินทางการแพทย์ซึ่งอาจเป็นอันตรายถึงชีวิต ทำให้เกิดภาวะหัวใจหยุดและเสียชีวิตได้ทันที
วิธีการรักษาภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะ
- ผู้ป่วยหัวใจเต้นผิดจังหวะในรายที่ไม่มีอาการรุนแรง อาจไม่ต้องเข้ารับการรักษา
- การใช้ยาควบคุมจังหวะของหัวใจ จะสามาระลดความถี่และความรุนแรงของการได้
- จี้กล้ามเนื้อหัวใจบริเวณที่ลัดวงจรด้วยคลื่นเสียงความถี่สูง
- ฝังเครื่องกระตุ้นหัวใจในผู้ป่วยที่หัวใจเต้นช้าผิดปกติ หรือเครื่องกระตุกหัวใจในผู้ป่วยที่หัวใจเต้นเร็วกว่าปกติ
การดูแลตนเองของผู้ป่วยภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะ
การผ่อนคลายความเครียด ความเครียดถือเป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้หัวใจเต้นเร็ว เนื่องจากเมื่อเครียด ร่างกายจะหลั่งฮอร์โมน และสารสื่อประสาทต่าง ๆ ที่กระตุ้นให้หัวใจเต้นเร็ว ส่งผลให้หัวใจเต้นผิดจังหวะได้
การป้องกันตนเองให้ห่างจากภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะ
การป้องกันการเกิดภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะนั้นยังไม่สามารถหาทางป้องกันได้อย่างแน่ชัด แต่ทางที่ดีควรหลีกเลี่ยงจากปัจจัยเสี่ยงต่างๆ ไม่ว่าจะเป็น การดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ชา กาแฟ การสูบบุหรี่ และพยายามลดความเครียดจากการทำงาน และดูแลสุขภาพร่างกายตนเองให้ดีอย่างสม่ำเสมอ ก็จะจะลดโอกาสที่จะเกิดภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะได้
